Bài giảng Hỗ trợ người bệnh di chuyển

TT

Thực hiện

Lý do

1

Chuẩn bị người bệnh

Mặc quần áo, không để người bệnh bị lạnh.

Giữ ấm cho người bệnh

Giải thích cho người bệnh và gia đình người bệnh hiểu rõ lý phải ngồi dậy và ra khỏi giường.

Để người bệnh và gia đình người bệnh yên tâm.

Người bệnh, gia đình người bệnh biết được lợi ích và hợp tác tốt với điều dưỡng.

Dìu người bệnh ngồi dậy và ra khỏi giường

2

Xem hồ sơ, quan sát tình trạng người bệnh để biết chắc người bệnh ra khỏi giường được.

Tránh tụt huyết áp tư thế

3

Giúp bệnh nhân ngồi thẳng tại giường

Người bệnh nằm ngửa, điều dưỡng một tay đặt dưới vai hỗ trợ cổ và cột sống cổ, tay kia chống xuống mặt giường hỗ trợ người bệnh ngồi dậy nhẹ nhàng bằng cách đẩy tay lên mặt giường.

Đảm bảo người bệnh ngồi dậy an toàn

4

Dìu người bệnh ra khỏi giường

Người bệnh nằm sát cạnh giường, lật người bệnh sang bên đối mặt với điều dưỡng.

Chuẩn bị người bệnh từ từ di chuyển ra mép giường và phòng tránh té ngã.

Điều dưỡng viên đứng đối diện, gần hông người bệnh, chân dang rộng và một chân ở gần phía đầu giường. Một tay đặt dưới vai đỡ đầu và cổ, một tay đỡ đùi cho hai chân thõng xuống giường.

Quan sát sắc mặt, đếm mạch, hỏi người bệnh, mặc áo ấm.

Tư thế điều dưỡng viên đứng vững trọng tâm hướng về người bệnh để duy trì thăng bằng trong lúc di chuyển.

Đỡ người bệnh đứng lên, tay trái điều dưỡng xốc nách trái người bệnh, tay phải luồn qua hông, dìu người bệnh đi. Sau khi đi xong, đưa người bệnh về giường, cho người bệnh nằm thoải mái. Quan sát tình trạng người bệnh

Giúp người bệnh di chuyển an toàn

5

Dìu người bệnh từ giường sang ghế

Điều dưỡng viên đứng trước người bệnh, một chân trước, một chân sau, hai tay sốc nách người bệnh, người bệnh để hai tay lên vai của điều dưỡng (nếu không có chống chỉ định người bệnh có thể chống tay hỗ trợ khi đứng dậy).

Giúp người bệnh cân bằng về huyết áp, giảm nguy cơ chóng mặt hoặc ngất khi bệnh nhân di chuyển sang ghế.

Điều dưỡng viên hơi nhún mình xuống để đưa người bệnh ra khỏi giường, xoay người lại đặt người bệnh xuống ghế.

Đảm bảo điều dưỡng viên di chuyển cùng hướng với người bệnh.

Cho bệnh nhân ngồi thoải mái. Quan sát tình trạng người bệnh.

Tăng sự thăng bằng cho người bệnh. Ngăn ngừa tổn thương cho điều dưỡng viên.

TT

Nội dung

Mức độ

Đạt

Không đạt

Ghi chú

1

Nhận định người bệnh

2

Chuẩn bị dụng cụ, phương tiện

3

Kiểm tra hồ sơ

A. Giúp người bệnh ngồi thẳng tại giường

1-3

Thực hiện các bước từ 1 đến 3 như trên

4

Người bệnh nằm ngửa

5

Điều dưỡng một tay đặt dưới vai hỗ trợ cổ và cột sống cổ, tay kia chống xuống mặt giường.

6

Hỗ trợ người bệnh ngồi dậy nhẹ nhàng

B. Dìu người bệnh ra khỏi giường

1-3

Thực hiện các bước từ 1 đến 3 như trên

4

Người bệnh nằm sát cạnh giường, lật người bệnh sang bên đối mặt với điều dưỡng.

5

Điều dưỡng giúp người bệnh ngồi dậy, hai chân thõng xuống giường

6

Quan sát sắc mặt, đếm mạch, hỏi người bệnh, mặc áo ấm.

7

Đỡ người bệnh đứng lên, dìu người bệnh đi.

8

Sau khi đi xong, đưa người bệnh về giường, nằm thoải mái.

9

Quan sát tình trạng người bệnh

C. Di chuyển người bệnh từ giường sang ghế

1-3

Thực hiện các bước từ 1 đến 3 như trên

4

Điều dưỡng viên đứng trước người bệnh, một chân trước, một chân sau, hai tay sốc nách người bệnh

5

Người bệnh để hai tay lên vai của điều dưỡng

6

Điều dưỡng viên hơi nhún mình xuống để đưa người bệnh ra khỏi giường, xoay người lại đặt người bệnh xuống ghế.

7

Cho bệnh nhân ngồi thoải mái.

8

Quan sát tình trạng người bệnh

TT

Thực hiện

Lý do

1

Chuẩn bị người bệnh

Người bệnh được mặc quần áo chu đáo, không để người bệnh bị lạnh trong khi di chuyển.

Giữ ấm cho người bệnh

Đối với người bệnh gãy xương, bỏng, chấn thương nặng cần phải được băng bó, cố định bằng nẹp trước để hạn chế đau, đề phòng sốc ngất trong khi di chuyển.

Đề phòng sốc - ngất.

Nếu người bệnh mới mổ xong hoặc trong thời gian hậu phẫu đang truyền dịch thì phải mang theo trong lúc di chuyển.

Giải thích cho người bệnh và gia đình người bệnh hiểu rõ lý do chuyển khoa/phòng.

Để người bệnh và gia đình người bệnh yên tâm

Người bệnh, gia đình người bệnh biết được lợi ích và hợp tác tốt với điều dưỡng

Dặn dò người bệnh và người nhà những điều cần thiết.

Trước khi di chuyển, người bệnh phải được nhận định, thăm khám lại cẩn thận.

Áp   dụng phương pháp   vận

chuyển phù hợp

A. Di chuyển người bệnh từ giường sang cáng đẩy

1

Thực hiện bước 1 như trên

2

Khóa các bánh xe và giường lại cẩn thận.

Đảm bảo an toàn cho người bệnh.

3

Để cáng song song cách giường hoặc đặt thẳng góc với chân giường hoặc đầu giường và ngược đầu với người bệnh.

4

Cách đỡ người bệnh với 2-3 điều dưỡng viên

Điều dưỡng viên cao, khỏe nhất đứng ở phía đầu người bệnh:

Người thứ nhất: đỡ cổ, vai và lưng người bệnh. - Người thứ hai đỡ thắt lưng và mông người bệnh.

Người thứ ba: đỡ đùi và cẳng chân người bệnh.

Đảm bảo an toàn cho người bệnh.

Theo nhịp 1, 2, 3 cùng nhấc bổng người bệnh lên, ôm người bệnh vào ngực.

Quay nửa vòng đặt nhẹ nhàng người bệnh lên cáng.

5

Cáng để song song và sát giường

Với 2 người hoặc 4 người (người bệnh nằm sẵn trên tấm vải cao su)

Một người đứng về phía bên cáng, một người đứng bên kia giường.

Thuận tiện cho điều dưỡng viên thực hiện các thao tác di chuyển người bệnh dễ dàng.

Cả hai cùng cuộn vải trong bàn tay đỡ những phần nặng nhất.

Đảm bảo an toàn cho người bệnh.

Một người nhấc người bệnh từ từ lên cáng

B. Cách di chuyển người bệnh sang cáng khiêng

1

Thực hiện bước 1 như trên

2

Hai người khiêng hai đầu cáng, đứng sát giường người bệnh, mặt cáng ép sát vào thành giường.

3

Hai hoặc ba nhân viên đứng sát giường cùng phía với người khiêng cáng, nâng người bệnh lên khỏi mặt giường, cùng lui về phía sau.

4

Hai người khiêng cáng nhanh nhẹn đưa cáng ra đỡ người bệnh.

5

Cả ba người khiêng nhẹ nhàng đặt người bệnh lên cáng.

C. Di chuyển người bệnh từ giường sang cáng bằng ván trượt (Patient Transfer Board)

Ván trượt tạo nên mặt phẳng ở phía dưới người bệnh nên điều dưỡng viên ít phải gập lưng nhất do vậy đảm bảo an toàn cho người bệnh và cả điều dưỡng viên.

TT

Nội dung

Mức độ

Đạt

Không đạt

Ghi chú

1

Nhận định người bệnh

2

Chuẩn bị dụng cụ, phương tiện

A. Di chuyển người bệnh từ giường sang cáng đẩy

1-2

Thực hiện bước 1 và 2 như trên

3

Khóa các bánh xe và giường lại

4

Để cáng song song với giường

Cách đỡ người bệnh với 2-3 điều dưỡng viên

1-4

 Thực hiện các bước từ 1 đến 4 như trên

5

Người thứ nhất: đỡ cổ, vai và lưng người bệnh.

Người thứ hai đỡ thắt lưng và mông người bệnh.

Người thứ ba: đỡ đùi và cẳng chân người bệnh.

6

Theo nhịp 1, 2, 3 cùng nhấc bổng người bệnh lên, ôm người bệnh vào ngực.

7

Quay nửa vòng đặt nhẹ nhàng người bệnh lên cáng.

Cáng để song song và sát giường

1-4

Thực hiện các bước từ 1 đến 4 như trên

5

Một người đứng về phía bên cáng, một người đứng bên kia giường.

6

Cả hai cùng cuộn vải trong bàn tay đỡ những phần nặng nhất.

7

Một người nhấc người bệnh từ từ lên cáng

B. Di chuyển người bệnh từ giường sang cáng khiêng

1-2

Thực hiện bước 1 và 2 như trên

3

Hai người khiêng hai đầu cáng, đứng sát giường người bệnh, mặt cáng ép sát vào thành giường.

4

Hai hoặc ba nhân viên đứng sát giường cùng phía với người khiêng cáng, nâng người bệnh lên khỏi mặt giường, cùng lui về phía sau.

5

Hai người khiêng cáng nhanh nhẹn đưa cáng ra đỡ người bệnh.

6

Cả ba người khiêng nhẹ nhàng đặt người bệnh lên cáng.

TT

Các bước thực hiện

Lý do

A. Cách khiêng cáng đi bộ

Khiêng cáng với 2 người

1

Hai người ngồi, chân quỳ, chân co.

Tránh rung, lắc người bệnh khi di chuyển

2

Người đi trước nâng đầu người bệnh.

3

Người chỉ huy đi sau khiêng phía chân người bệnh.

4

Người chỉ huy ra khẩu lệnh 1,2,3 hai người cùng đứng lên khiêng cáng đi.

Khiêng cáng với 3 người

1

Giống như khiêng với 2 người

2

Người thứ 3 đứng phía ngoài bên trái người bệnh, là người chỉ huy và để thay đổi với 2 người khiêng.

Khiêng cáng với 4 người

Mỗi điều dưỡng viên đứng ngoài một tay cáng và cùng hiệu lệnh nâng và chuyển người bệnh.

B. Khiêng cáng người bệnh lên xe ô tô

Phương pháp 3 người

1

Một điều dưỡng viên lên xe đón cáng.

Đảm bảo an toàn, tránh ngã, xô, lắc người bệnh.

2

Hai điều dưỡng viên khiêng cáng lại gần xe, đưa phía đầu của người bệnh lên trước.

3

Điều dưỡng viên trên xe đón cáng.

4

Điều dưỡng viên khiêng phía chân đi dần lên chuyển cáng vào trong xe.

5

Cả hai điều dưỡng viên cùng nâng cao cáng cho thăng bằng để đưa cáng vào sàn xe.

6

Buộc dây (nếu có) để giữ cáng an toàn khi vận chuyển.

Phương pháp 4 người

1

Một điều dưỡng viên lên xe đón cáng.

2

Hai điều dưỡng viên khiêng cáng lại gần xe, đưa phía đầu của người bệnh lên trước.

3

Điều dưỡng viên trên xe đón cáng.

4

Điều dưỡng viên di chuyển đầu của người bệnh và điều dưỡng thứ tư lên xe đỡ cáng và cùng người ở trên chuyển nốt cáng vào xe.

C. Đưa cáng người bệnh xuống xe ô tô

Phương pháp 3 người

1

Hai điều dưỡng viên ở dưới, một điều dưỡng viên ở trên xe.

2

Điều dưỡng viên ở trên xe tháo dây cố định cáng (nếu có).

3

Một trong hai điều dưỡng viên đứng phía dưới và chuyển phía chân cáng.

4

Điều dưỡng viên trên xe chuyển phía đầu cáng.

5

Điều dưỡng viên còn lại đỡ đầu cáng khi cáng ra hết sàn xe, khiêng cáng đi.

Phương pháp 4 người

1

Hai điều dưỡng viên trên xe chuyển dần cáng xuống và đưa phía chân người bệnh xuống trước.

2

Hai điều dưỡng viên đứng ở dưới đất đỡ cáng khi đưa cáng ra ngoài xe.

3

Khi cáng chuyển gần hết, một điều dưỡng viên trên xe xuống đỡ cáng do người trên xe chuyển tiếp cho.

TT

Nội dung

Mức độ

Đạt

Không đạt

Ghi chú

1

Nhận định người bệnh

2

Chuẩn bị dụng cụ, phương tiện

A. Cách khiêng cáng đi bộ

Với 2 người ngồi, chân quỳ, chân co

1-2

Thực hiện bước 1 và 2 như trên

3

Người đi trước nâng đầu người bệnh.

4

Người chỉ huy đi sau khiêng phía chân người bệnh.

5

Người chỉ huy ra khẩu lệnh 1, 2, 3 hai người cùng đứng lên khiêng cáng đi.

Với 3 người

1-2

Thực hiện bước 1 và 2 như trên

3

Người đi trước nâng đầu người bệnh.

4

Người đi sau khiêng phía chân người bệnh.

5

Người thứ 3 đứng phía ngoài bên trái người bệnh, là người chỉ huy và để thay đổi với 2 người khiêng.

6

Người chỉ huy ra khẩu lệnh 1, 2, 3 hai người cùng đứng lên khiêng cáng đi.

Với 4 người

1-2

Thực hiện bước 1 và 2 như trên

3

Mỗi điều dưỡng viên đứng ngoài một tay cáng

4

Cùng hiệu lệnh nâng và chuyển người bệnh.

B. Cách khiêng cáng lên xe ô tô

Phương pháp 3 người

1-2

Thực hiện bước 1 và 2 như trên

3

Một điều dưỡng viên lên xe đón cáng

4

Hai điều dưỡng viên khiêng cáng lại gần xe, đưa phía đầu của người bệnh lên trước

5

Điều dưỡng viên trên xe đón cáng

6

Điều dưỡng viên khiêng phía chân đi dần lên chuyển cáng vào trong xe

7

Cả hai điều dưỡng viên cùng nâng cao cáng cho thăng bằng để đưa cáng vào sàn xe

8

Buộc dây để giữ cáng

Phương pháp 4 người

1-2

Thực hiện bước 1 và 2 như trên

3

Một điều dưỡng viên lên xe đón cáng

4

Hai điều dưỡng viên khiêng cáng lại gần xe, đưa phía đầu của người bệnh lên trước.

5

Điều dưỡng viên trên xe đón cáng.

6

Điều dưỡng viên di chuyển đầu của người bệnh và điều dưỡng thứ tư lên xe đỡ cáng và cùng người ở trên chuyển nốt cáng vào xe.

C. Cách khiêng cáng xuống xe ô tô

Phương pháp 3 người: Hai điều dưỡng viên ở dưới, một điều dưỡng viên ở trên xe.

1-2

Thực hiện bước 1 và 2 như trên

3

Điều dưỡng viên ở trên xe tháo dây cố định cáng

4

Một điều dưỡng viên đứng phía dưới và chuyển phía chân cáng.

5

Điều dưỡng viên trên xe chuyển phía đầu cáng.

6

Điều dưỡng viên còn lại đỡ đầu cáng khi cáng ra hết sàn xe

7

Hai điều dưỡng viên khiêng cáng đi.

Phương pháp 4 người: Hai điều dưỡng viên ở dưới, hai điều dưỡng viên ở trên xe.

1-2

Thực hiện bước 1 và 2 như trên

3

Hai điều dưỡng viên trên xe chuyển dần cáng xuống và đưa phía chân người bệnh xuống trước.

4

Hai điều dưỡng viên đứng ở dưới đất đỡ cáng khi đưa cáng ra ngoài xe.

5

Khi cáng chuyển gần hết, một điều dưỡng viên trên xe xuống đỡ cáng do người trên xe chuyển tiếp cho.

6

Hai điều dưỡng viên khiêng cáng đi.

TT

Thực hiện

Lý do

1

Chuẩn bị người bệnh

Người bệnh được mặc quần áo chu đáo, không để người bệnh bị lạnh trong khi di chuyển.

Giữ ấm cho người bệnh

Nếu người bệnh mới mổ xong hoặc trong thời gian hậu phẫu đang truyền dịch thì phải mang theo trong lúc di chuyển.

Giải thích cho người bệnh và gia đình người bệnh hiểu rõ lý do phải di chuyển.

Để người bệnh và gia đình người bệnh yên tâm.

Người bệnh, gia đình người bệnh biết được lợi ích và hợp tác tốt với điều dưỡng.

Dặn dò người bệnh và người nhà những điều cần thiết.

Trước khi di chuyển, người bệnh phải được nhận định, thăm khám lại cẩn thận.

Áp dụng phương pháp vận chuyển phù hợp.

2

Xe lăn tay đặt cách chân giường 1m và mặt xe hướng về phía đầu giường.

Khóa bánh xe lại, giỡ bàn đạp lên.

Đảm bảo nhẹ nhàng và an toàn cho người bệnh.

Cách đỡ người bệnh với một điều dưỡng viên

1-2

Thực hiện bước 1 và 2 như trên

3

Điều dưỡng đỡ người bệnh ngồi lên và bế người bệnh nhẹ nhàng đặt xuống xe lăn.

4

Hạ bàn đạp xuống cho người bệnh để chân

Cách đỡ người bệnh với hai điều dưỡng viên

1-2

Thực hiện bước 1 và 2 như trên

3

Đỡ người bệnh ngồi dậy, thõng chân xuống giường

4

Hai người đứng hai bên giường bệnh nắm tay với nhau: một để ở khuỷu chân, một quàng qua giữa lưng người bệnh, hai tay người bệnh bám vào cổ hai điều dưỡng viên.

5

Hai điều dưỡng viên cùng nhấc người bệnh lên xoay nửa vòng nhẹ nhàng đặt người bệnh xuống xe lăn.

TT

Nội dung

Mức độ

Đạt

Không đạt

Ghi chú

1

Nhận định người bệnh

2

Chuẩn bị dụng cụ, phương tiện

3

Xe lăn tay đặt cách chân giường 1m và mặt xe hướng về phía đầu giường.

4

Khóa bánh xe lại, giỡ bàn đạp lên.

A. Đỡ người bệnh với một điều dưỡng viên

1-4

Thực hiện các bước từ 1 đến 4 như trên

5

Điều dưỡng đỡ người bệnh ngồi lên

6

Điều dưỡng bế người bệnh nhẹ nhàng đặt xuống xe lăn.

7

Hạ bàn đạp xuống cho người bệnh để chân.

B. Cách đỡ người bệnh với hai điều dưỡng viên

1-4

Thực hiện các bước từ 1 đến 4 như trên

5

Đỡ người bệnh ngồi dậy, thõng chân xuống giường

6

Hai người đứng hai bên giường bệnh nắm tay với nhau.

7

Hai tay người bệnh bám vào cổ hai điều dưỡng viên.

8

Hai điều dưỡng viên cùng nhấc người bệnh lên xoay nửa vòng và đặt người bệnh xuống xe lăn.

TT

Năng lực

Mức độ đạt

Làm độc lập, không cần sự hỗ trợ (2)

Làm được, cần có sự hỗ trợ (1)

Không làm hoặc làm sai (0)

1

Nhận định người bệnh; lựa chọn phương tiện vận chuyển phù hợp với các kỹ thuật hỗ trợ người bệnh di chuyển.

2

Thực hiện/phối hợp thực hiện kỹ thuật dìu người bệnh đảm bảo đúng quy trình và an toàn.

3

Thực hiện/phối hợp thực hiện kỹ thuật hỗ trợ người bệnh di chuyển từ giường sang cáng đảm bảo đúng quy trình và an toàn.

4

Thực hiện/phối hợp thực hiện kỹ thuật vận chuyển cáng người bệnh đảm bảo đúng quy trình và an toàn.

5

Thực hiện/phối hợp thực hiện các kỹ thuật hỗ trợ người bệnh di chuyển từ giường sang xe lăn đảm bảo đúng quy trình và an toàn.